1. Giới thiệu về cây xương rồng
Cây xương rồng, có tên khoa học là Cactaceae, là một trong những loài cây xerophyte phổ biến và nổi tiếng trong họ Cactaceae. Chúng được tìm thấy chủ yếu ở các vùng khô hanh của châu Mỹ, từ miền nam Hoa Kỳ, qua Trung Mỹ và đến Nam Mỹ. Dưới đây là một số thông tin cơ bản về cây xương rồng:
- Hình dáng: Cây xương rồng có hình dáng và kích thước đa dạng, tùy thuộc vào loài cụ thể. Một số loại có thể trồng như cây cỏ bình thường, trong khi những loài khác có thể trở thành cây cây thân gỗ lớn và cao.
- Thân: Thân của cây xương rồng thường có hình trụ hoặc cột, với bề mặt chứa những xương rồng (areoles) có gai hoặc lông. Areoles là nơi cây phát triển cành, hoa, và gai.
- Lá: Cây xương rồng không có lá thường xuyên như cây thường, nhưng một số loài có lá nhỏ, mỏng ẩn bên trong để thực hiện quá trình quang hợp.
- Hoa: Hoa của cây xương rồng thường rất đẹp và xuất hiện từ areoles trên thân. Màu sắc và hình dáng của hoa cũng đa dạng, tùy thuộc vào loài.
- Sự sống: Cây xương rồng được coi là cây dễ trồng và dễ chăm sóc. Chúng thích ánh nắng mặt trời mạnh và cần ít nước, thích hợp cho các khu vực khô hanh. Nếu chăm sóc đúng cách, chúng có thể sống lâu dài và phát triển thành cây lớn.
- Công dụng: Cây xương rồng thường được trồng làm cây cảnh trong nhà và ngoài trời, và cũng có thể được sử dụng để trích xuất nhựa cacti cho mục đích y học và làm mỹ phẩm.
Tổng quát, cây xương rồng là một loại cây thú vị với đa dạng về hình dáng và màu sắc, phù hợp cho cả người mới trồng cây và người có kinh nghiệm trong việc chăm sóc cây cảnh.
2. Những tác dụng của xương rồng mà không phải ai cũng biết
Xương rồng không chỉ là một loài cây cảnh phổ biến mà còn có một số tác dụng và ứng dụng mà không phải ai cũng biết. Dưới đây là một số trong những tác dụng và ứng dụng đặc biệt của cây xương rồng:
- Lọc không khí: Cây xương rồng có khả năng lọc không khí bằng cách hấp thụ các hạt bụi, khí độc, và hợp chất hữu cơ từ môi trường xung quanh. Điều này giúp làm sạch không khí trong nhà.
- Hấp thụ sóng điện từ: Một số nghiên cứu cho thấy cây xương rồng có khả năng hấp thụ sóng điện từ từ các thiết bị điện tử như máy tính và điện thoại di động. Điều này có thể giúp giảm tiếp xúc với sóng điện từ và tạo ra môi trường làm việc lành mạnh hơn.
- Làm đẹp da: Nhựa cacti được trích xuất từ xương rồng thường được sử dụng trong sản phẩm làm đẹp, chẳng hạn như kem dưỡng da và mặt nạ. Chúng chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho da và có khả năng làm dịu và giữ ẩm cho da.
- Làm thực phẩm: Một số loại xương rồng có thể ăn được, nhất là trong các nền văn hóa dân gian của một số khu vực. Chúng thường được sử dụng trong các món ăn như salad hoặc mứt.
- Sử dụng trong y học dân gian: Các phần của cây xương rồng, chẳng hạn như nhựa và lá, đã được sử dụng trong y học dân gian để điều trị nhiều vấn đề sức khỏe như viêm loét dạ dày, đau bụng, và bệnh tiểu đường.
- Tạo ra màu nhuộm tự nhiên: Một số loài xương rồng có thể được sử dụng để tạo ra màu nhuộm tự nhiên cho vải và sợi dệt.
- Tạo ra nhiên liệu sạch: Một số loài xương rồng có khả năng tạo ra dầu từ hạt của chúng, được sử dụng như nhiên liệu sạch trong một số khu vực khô hanh, giúp giảm nhu cầu về nhiên liệu hóa thạch.
- Trong phong thủy: Trong một số nền văn hóa, xương rồng được coi là cây mang lại may mắn và tạo cảm giác yên bình trong không gian sống. Chúng thường được đặt trong nhà để tạo ra sự cân bằng năng lượng và thu hút tài lộc.
- Tạo ra âm thanh: Các gai trên xương rồng có thể được sử dụng để tạo ra âm thanh khi chạm vào chúng. Điều này đã được sử dụng trong nghệ thuật âm nhạc và âm thanh để tạo ra hiệu ứng độc đáo.
- Sử dụng trong ngành công nghiệp: Nhựa xương rồng đã được sử dụng trong ngành công nghiệp, chẳng hạn như sản xuất mực in và keo dán, bởi vì chúng có khả năng tạo ra keo tự nhiên và chất kết dính.
- Sinh thái học và bảo vệ môi trường: Cây xương rồng có khả năng chịu đựng môi trường khắc nghiệt và có thể được sử dụng trong các dự án tái sinh đất khô hanh hoặc để kiểm soát sự tiến triển của sa mạc.
- Sử dụng làm trang trí nghệ thuật: Xương rồng thường được sử dụng làm nguyên liệu cho các tác phẩm nghệ thuật và trang trí nội thất, bao gồm cả việc tạo ra tranh, đèn, và đồ trang sức.
- Phân loại và tìm kiếm nước: Trong các trường hợp khẩn cấp, cây xương rồng có thể được sử dụng để tìm kiếm nước dưới lòng đất. Những người sống trong sa mạc đã sử dụng khả năng của cây này để xác định vị trí nguồn nước bằng cách quan sát sự phát triển của nó.
- Dùng làm giường đệm: Trong một số nền văn hóa, người ta đã sử dụng lá xương rồng để làm đệm hoặc nệm. Lá mềm và mỏng được cắt ra và sử dụng để tạo ra nền giường thoải mái.
- Dùng làm nguyên liệu xây dựng: Một số loài xương rồng có thể được sử dụng làm nguyên liệu xây dựng cho nhà ở truyền thống của một số dân tộc bản địa. Thân cây được cắt thành khúc và sử dụng để xây dựng các cấu trúc.
- Làm nơi ẩn náu cho động vật hoang dã: Xương rồng cung cấp một môi trường sống cho nhiều loài động vật hoang dã, bao gồm cả các loài chim, côn trùng và thậm chí cả loài sói. Các loại cây này có thể cung cấp nơi trú ẩn và thức ăn cho các sinh vật này trong môi trường khô hanh.
- Chữa trị tình trạng cơ thể và tinh thần: Trong một số nền văn hóa, xương rồng được sử dụng trong các phương pháp truyền thống để điều trị tình trạng cơ thể và tinh thần như căng thẳng, mệt mỏi, và bệnh tật. Chúng thường được sử dụng trong các buổi lễ và nghi lễ tâm linh.
- Nghiên cứu khoa học: Xương rồng được sử dụng trong nghiên cứu khoa học để nghiên cứu về sự thích nghi của cây với môi trường khắc nghiệt, quá trình phát triển của các loài cây, và cả việc nghiên cứu di truyền.
3. Cây xương rồng trong các bài thuốc chữa bệnh
Chúng ta thường chỉ biết tới xương rồng với công dụng để làm cảnh hay trồng làm hàng rào. Thế nhưng trên thực tế xương rồng còn rất nhiều công dụng khác mà nhiều người trong chúng ta chưa biết tới.
Theo Đông y, xương rồng nói chung có vị đắng, tính hàn và có độc. Dân gian thường dùng nhựa cây làm thuốc chữa đau bụng, nhưng cần pha chế với vài vị khác để giảm tác dụng quá mạnh. Nhiều người còn dùng xương rồng để sát trùng.
Ở Trung Quốc, người ta sử dụng xương rồng để hành khí hoạt huyết, thanh nhiệt, giải độc, tán ứ tiêu thụng, chữa táo bón và ho.
Chiết xuất dung dịch từ thân cây xương rồng có thành phần kháng sinh. Nó cũng được dùng để chữa bệnh thấp khớp, phù, xóa mụn cóc, các chứng bệnh ngoài da. Thân cây sắc lấy nước có thể chữa bệnh gút.
Tại Ấn Độ, người ta dùng xương rồng tươi nghiền nát, đắp vào chỗ sưng nhọt và chữa một số bệnh ngoài da, phù thũng. Quả dùng làm thuốc trị bệnh ho gà.
Trong y học dân gian Mexico, xương rồng dùng để điều trị bệnh lậu, tiểu đường, hen suyễn, huyết áp, các vấn đề về tiêu hóa và bệnh tăng nhãn áp.
Ở vùng nam châu Âu, Bắc Phi, Ấn Độ, Úc, Nam Mỹ, Mexico, quả xương rồng được xem như một loại quả ngon ngọt, giải khát, có mùi vị giống như dưa hấu.
Một số bài thuốc trị bệnh từ cây xương rồng
1. Trị đau lưng:Theo một số bài thuốc dân gian Xương rồng có thể sử dụng làm thuốc trị đau lưng bằng cách luộc xương rồng Opunitia để ăn.
2. Điều trị bệnh tiểu đường, dạ dày, mệt mỏi:Cây xương rồng Lê Gai còn gọi là cây Tiên Nhân Chưởng cũng là một loại xương rồng họ Opunitia được đề nghị sử dụng nhiều trên thế giới nhằm hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, dạ dày, mệt mỏi…
Ở Nhật bản còn phổ biến một loại chất ngọt sinh học chiết xuất từ enzim của một loại xương rồng để pha chế cà phê mà không dùng đường. Một ly cà phê như vậy có giá 15 USD và nó an toàn cho những người bị tiểu đường vì không chứa đường mà chỉ gây nên cảm giác ngọt.
3. Chữa sốt:Nước ép từ quả của cây xương rồng trộn với mật ong, chia ra từng liều nhỏ giúp thúc đẩy khạc ra đờm. Vì có tính mát, giải nhiệt nên thân cây này có thể chữa sốt.
4. Chữa đau răng:Hái cành xương rồng rồi cạo bỏ gai, đem nướng cho nóng mềm, giã nát, nhặt bỏ xơ, thêm ít muối. Sau đó đặt vào chổ răng đau ngậm chặt lại. Khi chảy dãi, bạn nhổ ra.
Thực hiện 3-4 ngày. Sau mỗi lần ngậm bạn nhớ súc miệng tránh nuốt vào vì có thể gây tiêu chảy.
5. Chữa mụn nhọt:Lấy cành xương rồng rồi bổ làm đôi, hơ trên lửa cho nóng. Vừa hơ, bạn vừa áp mặt cắt vào mụn nhọt đang sưng đau, độc sẽ tự tiêu.
Bạn Cũng có thể lấy một đoạn xương rồng rồi cạo sạch gai, giã nát với lá ớt, lá mồng tơi đắp vào mụn hay nhọt đầu đinh để trị.
6. Làm hạ đường huyết:Nhiều nghiên cứu cho thấy xương rồng còn giúp hạ đường huyết. Tác dụng hạ đường huyết mạnh hơn khi bạn dùng 500g lá nấu sôi, chia làm 2-3 lần uống trong ngày. Uống cho đến khi lượng đường bình ổn
Xương rồng giúp giảm bớt tác hại của tia tử ngoại phát ra từ các thiết bị điện tử
Vì sao xương rồng thường được đặt gần máy tính hay các thiết bị điện tử…? Có phải chỉ để trang chí cho đẹp chăng? Mặc dù chúng ưa môi trường ngoại thất nắng và thoáng hơn?
Lý do chính là vì theo nghiên cứu của các nhà khoa học xương rồng có thể giúp giảm bớt tác hại của tia tử ngoại phát ra từ máy tính hay các thiết bị điện tử bằng việc hấp thu một phần các tia tử ngoại này.
Trong số các mẹo chống tác hại của tia tử ngoại gây ra bao gồm: uống nước trà, ăn nhiều chuối…thì biện pháp sử dụng một chậu xương rồng đặt gần máy tính hay thiết bị điện tử đem lại hiệu quả hơn cả và cũng rất đơn giản.
Xương rồng làm thực phẩm
Đây chắc hẳn là một điều khá lạ lẫm với nhiều người bởi ít ai nghĩ tới loài cây đầy gai góc này lại làm nên những món ăn ngon tuyệt vời. Nào là salad xương rồng, xương rồng sào ớt, gỏi xương rồng …theo thống kê có khoảng hơn 350 món ăn chế biến từ xương rồng. Ở Mêhicô và các quốc gia Châu Mỹ thì món ăn từ xương rồng rất phổ biến chúng thường được sơ chế và bán như một món rau thường ngày.
Loại xương rồng thường được sử dụng làm thức ăn chủ yếu là xương rồng họ Opunitia, một loại xương rồng mỏng rẹt có hình elip, tên khoa học là Nopal. Gần đây loại xương rồng này đã được du nhập vào nước ta và được trồng ở Ninh thuận. Bộ phận của xương rồng được sử dụng làm thực phẩm không chỉ bao gồm than mà Trái của chúng còn rất được ưa chuộm với món Sinh tố xương rồng không chỉ ngon mà còn rất bắt mắt.
